Strategie ulepszania pamięci

Zapamiętywanie jest kluczowym elementem w procesie uczenia się. Nie ma co do tego wątpliwości, zatem warto wiedzieć jak ulepszać zapamiętywanie nowych informacji na dłużej. 

Zrozumienie to nie zapamiętanie

Uczniowie często zapominają, że jest istotna różnica pomiędzy ZROZUMIENIEM a ZAPAMIĘTANIEM nowych informacji. Oczywiście zrozumienie danego materiału jest niezbędne do jego zapamiętania, ale zrozumienie nie oznacza, że dany materiał został zapamiętany. To, że rozumiemy jak używać Present Perfect nie oznacza, że potrafimy go używać w praktyce. Do tego niezbędne są ćwiczenia, które pomogą nam te zastosowania Present Perfect zapamiętać. 

Wykorzystywanie tego, co już wiemy do zapamiętywania nowych informacji

Dużo lepiej rozumiemy i zapamiętujemy nowy materiał jeśli jest on w jakiś sposób zestawiony lub skontrastowany z czymś, co już całkiem nieźle znamy. Jeśli zaczynamy się uczyć np. Present Perfect powinniśmy zestawić go z np. Present Simple lub Past Simple, tak aby różnica pomiędzy nimi została uwydatniona. 

Present Simple: I live in Warsaw. (= a general fact; a state)

Present Perfect: I have lived in Warsaw for 10 years. (= a general fact too, but we want to underline the fact for how long)

Past Simple: I bought these shoes yesterday. (= a completed past event, we know when it happened)

Present Perect: I've bought these shoes! (= a completed past event too, but we do not say when it happened exactly)

O wiele prościej będzie nam zapamiętać Present Perfect jeśli skontrastujemy go z innymi czasami które już dobrze znamy, ponieważ zapamiętamy go właśnie w kontekście. Jeśli wyobrazimy sobie naszą wiedzę jako drzewo, to nowa informacja lub materiał powinne być kolejną "gałęzią" która jest do czegoś doczepiona lub z czegoś wyrasta. Sama w sobie nie ma prawa istnieć.

To samo tyczy się słownictwa, łatwiej zapamiętamy słowo comfortable jesli zestawimy je np. z armchair - a comfortable armchair. Przykłady można by tu mnożyć.

Powtarzanie powtarzaniu nie równe

Bardzo wielu z nas uczy się nowych słówek na pamięć, niejako biernie wtłaczając sobie słowo i jego znaczenie do głowy. Nierzadko robimy tak z całą listą słów. Jest to powtarzanie podtrzymujące, które 'podtrzymuje' daną informację w naszej pamięci krótkotrwałej, ale nie przyczynia się do 'przeniesienia' jej do pamięci długotrwałej. W celu przeniesienia informacji do pamięci długotrwałej musimy się nieco bardziej wysilić i powtarzać materiał rozwojowo. To jest trochę tak jakbyśmy się musieli pochylić nad każdym słówkiem osobno i poświęcić mu nieco więcej czasu. Nie tylko zapamiętać znaczenie i pisownię wyrazu, ale ułożyć z nim zdanie, połączyć go z jakimś innym lub innymi wyrazami, zapamiętać w kontekście. Powtarzanie rozwojowe oznacza też aktywne wykorzystanie wyobraźni - połączenie danego słowa lub zagadnienia gramatycznego z obrazem, ilustracją czy samodzielne wykonanie takiej ilustracji. Takim kreatywnym sposobem powtarzania i zapamiętywania nowych informacji są techniki mnemoniczne (o których pisałam obszernie w tym poście) i kreatywne podejście do sporządzania notatek (o notatkach obszerniej pisałam w tym poście).

Oczywiście uczenie się na pamięć i powtarzanie podtrzymujące są tez potrzebne, ale nie wystarczą jeśli chcemy zapamiętać materiał na długo.

Autodiagnoza sensoryczna lub metapamięć ;)

Każdy dobry nauczyciel wie, że powinien różnicować sposób przekazywania informacji uczniom, ponieważ ma do czynienia z osobami które się nie raz diametralnie od siebie różnią. Sposób nauczania musi uwzględniać różne techniki, tak aby zarówno kinetycy, wzrokowcy jak i słuchowcy mogli mieć możliwość zapamiętania materiału w sposób dla nich najprostszy. Tak samo jak powinien pamiętać o tym nauczyciel, musimy pamiętać o tym przede wszystkim my. Warto zastanowić się nad swoim preferowanym sposobem uczenia się i wywnioskować jaki typ w nas przeważa (bo nigdy nie jesteśmy tylko słuchowcami, czy tylko kinetykami) i konsekwentnie zacząć uczyć się w sposób nam najdogodniejszy. (Sporo pisałam o tym w postach TUTAJ, TUTAJ i TU).

Urozmaicone zapamiętywanie

Pamiętajmy, że nauka to nie tylko siedzenie nad książkami. Nauka to też wychodzenie na zewnątrz, oglądanie filmów, słuchanie ludzi i granie w gry komputerowe. Oczywiście pod warunkiem, że ma to związek z tym, czego się uczymy. Jeśli uczymy się jakiegoś języka, to niech nasze hobby też będzie połączone z tą nauką. Grajmy w gry komputerowe jeśli to lubimy, ale niech będą w języku obcym. 

Przygotowywanie dobrego gruntu

Jeśli kiedykolwiek uczyliście się języka angielskiego w szkole lub ogólnie z nauczycielem, to na pewno pamiętacie, że zawsze zanim przeczytaliście dany tekst musieliście odpowiedzieć na pewne pytania, zrobić jakieś ćwiczenie lub wyjaśnić kilka słów, które pojawią się w tekście. Może nauczyciel trochę wam opowiedział o czym będzie tekst który za moment przeczytacie, a może trochę rozmawialiście o czym może być ten tekst i czego się po nim spodziewacie? Jestem pewna, że tak. Dlaczego? Ponieważ uczeń o wiele lepiej zrozumie i zapamięta tekst do którego przeczytania jest "przygotowany". Jeszcze lepiej, gdy będzie nim zaciekawiony. Czy chcecie obejrzeć film o którym nic nie wiecie czy może ten o którym coś czytaliście lub oglądaliście jego trailer? Na pewno w 99% ten drugi. Wniosek? Zanim zabierzemy się za czytanie artykułu w gazecie lub książki po angielsku, oglądanie filmu czy czegokolwiek innego, najpierw o tym trochę poczytajmy, dowiedzmy się czegoś więcej, zastanówmy się nad tym czego oczekujemy i o czym to może być. Przygotowujemy w ten sposób grunt pod nowa wiedzę. 

Złota Jesień Pamięci

Osoby w podeszłym wieku powinne wiedzieć, że to ich pamięć krótkotrwała najszybciej się "starzeje" i w związku z tym, tym bardziej powinne unikać technik zapamiętywania opartych na pamięci krótkoterminowej. Uczenie się listy słów na pamięć odpada kompletnie. Jedynie powtarzanie rozwojowe może nam ułatwić zapamiętanie. Nauczyciele też powinni pamiętać o tym ucząc starszych uczniów. Jest zupełnie normalnym, że nie rozumieją szybko instrukcji lub nie od razu wiedza co mają zrobić, potrzebują kilkakrotnego powtórzenia lub demonstracji. Słabsza pamięć krótkoterminowa oznacza też, że trudno jest im zapamiętać nowe słowa na lekcji i ich używać, potrzebują więcej czasu i samodzielnej nauki.

Autokontrola

Testujmy samych siebie. Sprawdzajmy, czego się nauczyliśmy i co pamiętamy, a czego nie. W trakcie uczenia się możemy sporządzać pytania do tekstu na które za kilka tygodni spróbujemy odpowiedzieć. Jeśli uczymy się słówek, w ramach nauki przygotujmy sobie krótki test ze zdaniami z wyciętymi słowami do zapamiętania, do którego wrócimy po kilku tygodniach.

Przeuczenie się

Powinniśmy powtarzać informacje, aż się ich przeuczymy, do oporu, aż do momentu kiedy zapamiętamy wszystko, bez wyjątku. Powtarzanie jest mozolnym, ale najbardziej skutecznym sposobem na zapamiętanie informacji.